Στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας εντάχθηκε η τέχνη του αλέσματος δημητριακών στο νερόμυλο και τον ανεμόμυλο.

Όπως σχολιάζει η Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλλόγων και το Ινστιτούτο των Ελληνικών Μύλων, στη Λέσβο οι πρώτες αναφορές σε υδρόμυλους γίνονται σε έγγραφα της εποχής των Γατελούζων (μεταξύ 1355-1462) για τους Μύλους της Λάμπης (Λάμπου Μύλοι) και μετά σε έγγραφα του 16ου αιώνα. Τους επόμενους αιώνες πολλαπλασιάστηκαν και μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα λειτουργούσαν περίπου 250 νερόμυλοι. Ο τελευταίος υδρόμυλος δούλεψε στον Λυγώνα της Στύψης έως το 1965. Απ’ όλους αυτούς σήμερα σώζονται, όχι αλήθεια σε πολύ καλή κατάσταση, αρκετοί και υπάρχουν σοβαρές προσπάθειες αναπαλαίωσής τους όπως η πρόσφατη ένταξη (2019) μετά από πολυετείς προσπάθειες, στο πρόγραμμα Leader ενός από τους υδρόμυλους της Μαλλιόντας, με προϋπολογισμό 250.000 ευρώ.

Το νησί είχε και διατηρεί και αρκετούς ανεμόμυλους, σε όλη την επικράτειά του με τον πιο χαρακτηριστικό και ως παράδειγμα νησιωτικού ανεμόμυλου εκείνον στο Πέραμα Γέρας λίγο έξω από τον οικισμό του Παπάδου μπροστά από το πρώην εργοστάσιο βυρσοδεψίας Σουρλάγκα.

Όπως αναφέρεται στην απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, η τέχνη του αλέσματος αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα παραδοσιακής γνώσης που αξιοποιεί με βιώσιμο τρόπο τους φυσικούς πόρους, ενώ συνδέεται με την παραγωγή τοπικών διατροφικών προϊόντων υψηλής ποιότητας και την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας όπως η Ήπειρος με τα πολλά ποτάμια και τους παραποτάμους υπήρχαν δεκάδες νερόμυλοι (κάποιοι από τους οποίους σώζονται μέχρι σήμερα) ενώ η τέχνη του αλέσματος έχει συνδεθεί στενά με την ιστορία, την κοινωνία και την οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων.