Της Συμώνης Κατραμάδου (Ph.D.)
Ήταν το ξενοδοχείο των διακοπών τους. Η γιαγιά μου με τις φίλες της, αρχές φθινοπώρου έκλειναν δωμάτιο στο Σάρλιτζα Παλλάς. Με δικαιολογία τις θεραπευτικές ιδιότητες των θερμών του λουτρών στις ταλαιπωρημένες από την ηλικία αρθρώσεις τους, μαζεύονταν εκεί και μεταξύ λουτρών στις ατομικές μπανιέρες, βόλτας στην παραλία της Θερμής και βέβαια του απαραίτητου κουμ καν, περνούσαν τον χρόνο τους απολαμβάνοντας την ραστώνη του χρόνου που φεύγει χωρίς τις οικογενειακές ευθύνες.
«Το εντευκτήριον του καλού κόσμου της καθ’ ημάς Ανατολής», όπου φιλοξενήθηκαν τιτλούχοι, πολιτικοί και άνθρωποι των γραμμάτων και τεχνών, πόλος έλξης για τις θαυματουργές πηγές του, αλλά και για την έντονη κοσμική ζωή που πρόσφερε, έχει ήδη κλείσει 110 χρόνια ζωής και, προ ημερών, ένας διαγωνισμός για την αξιοποίηση του προέκρινε μια πρόταση, που πολύ με προβλημάτισε.
Το Σάρλιτζα Παλλάς υπήρξε πάντα ξενοδοχείο. Αυτή ήταν η ιστορική του χρήση. Η ύπαρξή του είναι ταυτισμένη με την χρήση αυτή. Στην νέα πρόταση τέτοια χρήση δεν προβλέπεται! Αλλαγή χρήσης σε ιστορικό κτίσμα πρέπει να δικαιολογείται από τις συνθήκες π.χ. έλλειψη χώρου, αδυναμία αναστύλωσης, μη ύπαρξη σχετικής ανάγκης κ.α. Τί από όλα αυτά συντρέχει εδώ για να την δικαιολογεί; Αφήνω τους αρχιτέκτονες να απαντήσουν στα πρώτα. Δεν υπάρχει όμως ανάγκη στην Λέσβο για ξενοδοχείο ειδικευμένο στον τουρισμό ιαματικού θερμαλισμού; Όταν μάλιστα το Σάρλιτζα υπήρξε παραδοσιακά το κατ’ εξοχήν ξενοδοχείο του είδους; Όταν το νησί διαθέτει τουλάχιστον πέντε, εξ όσων γνωρίζω, θερμές πηγές χωρίς όμως τις ανάλογες ξενοδοχειακές υποδομές που θα του επέτρεπαν να γίνει κέντρο ιαματικού τουρισμού; Όταν οι απέναντι μικρασιατικές ακτές βρίθουν από πεντάστερα ξενοδοχεία που ειδικεύονται σ’ αυτό το είδος τουρισμού, προσελκύοντας υψηλού επιπέδου τουρισμό από όλον τον κόσμο; Έχουμε μήπως κάποιο λόγο να μην ανταγωνιζόμαστε τους απέναντι στον τομέα αυτό;
Είδα επίσης ότι στο κεντρικό κτίριο προτείνεται να γίνει η στέγαση ενός κέντρου πολιτισμού με έμφαση στην ελληνική γλώσσα και γραμματεία ώστε να συνδεθεί με την αντίστοιχη κληρονομιά του νησιού. Λαμπρός στόχος και ως φιλόλογος-γλωσσολόγος δεν μπορώ παρά να επικροτήσω. Ή μήπως όχι; Για να δημιουργήσεις ένα κέντρο τέτοιας εξειδίκευσης χρειάζεσαι κάποιον φορέα που να μπορεί να τον λειτουργήσει και να τον αξιοποιήσει. Στο νησί, εξ όσων γνωρίζω, τέτοιος φορέας δεν υπάρχει. Το πλέον κατάλληλο, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου δεν διαθέτει τέτοια σχολή στην Λέσβο. Άρα πώς θα λειτουργήσει το κέντρο αυτό και ποιος θα αναλάβει την διαχείριση του; Η αρχιτεκτονική πρόταση προφανώς δεν περιέχει σχετικές εξηγήσεις που άλλωστε δεν όφειλε. Άρα ποιανού ιδέα ήταν αυτό και πώς σκοπεύει να την υποστηρίξει; Μήπως αυτή είναι απλά μια ρηξικέλευθη πρόταση για να λυθεί το πρόβλημα της «νέας» χρήσης του κεντρικού κτιρίου, αδιαφορώντας για τις δυνατότητες υλοποίησης της; Στο κάτω κάτω, κάτι πρέπει να κάνουμε με το ιστορικό κτίριο αφού ξενοδοχείο δεν προβλέπεται να γίνει!
Από την άλλη, τί σχέση έχει η πρόταση δημιουργίας πολιτιστικού κέντρου για την μελέτη της γλώσσας, με τον χώρο αυτό; Το Σαρλιτζα Παλλάς υπήρξε από της ίδρυσεώς του κέντρο υδροθεραπείας. Η σχέση του είναι με το νερό και τις χρήσεις του. Αν υπάρχει μία πρόταση άξια υλοποίησης για τον χώρο αυτό είναι η δημιουργία ενός κέντρου μελέτης και διαχείρισης υδάτινων πόρων, ένα σημαντικότατο θέμα στα πλαίσια της κλιματικής κρίσης. Σημαντικό ιδιαίτερα για τα νησιά μας, ένα τέτοιο κέντρο θα μπορούσε να λειτουργήσει ως hub καινοτομίας στον τομέα, προσελκύοντας ειδικούς από όλο τον κόσμο και προτείνοντας βιώσιμες λύσεις για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και θα αντιμετωπίσουμε στο μέλλον.
Για την κάλυψη των σύγχρονων αναγκών ενός τέτοιου κέντρου, θα ήταν απαραίτητο ένα συνεδριακό κέντρο 350 τουλάχιστον θέσεων με σύγχρονες εγκαταστάσεις θέρμανσης και ηλεκτρονικών μέσων. Αν είναι να γίνουν νέα κτίσματα στον χώρο, τότε αυτό θα ήταν το πλέον απαραίτητο.
Όσον αφορά τον περιβάλλοντα χώρο, η ανακαίνιση του θα πρέπει να είναι συμβατή και να αναβιώνει την κοινωνική αίγλη του Σάρλιτζα. Θα πρέπει να τονισθεί το υγρό στοιχείο (σιντριβάνια, λιμνούλες) και να διαμορφωθεί για την κάλυψη κοινωνικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Η αναστύλωση του Σάρλιτζα Παλλάς έχει νόημα αν διατηρήσει και προβάλλει την ιστορική του αξία και όχι μέσω αλλαγής χρήσης. Θα πρέπει να είναι βιώσιμη και αυτοχρηματοδοτούμενη ώστε να μην επιβαρύνεται στο διηνεκές ο δημόσιος προϋπολογισμός. Αν δεν είναι αυτή η πρόθεση, τότε θα ήταν καλύτερα απλά να γίνουν βασικά έργα συντήρησης μέχρι να βρεθεί η πρόταση που θα στηρίξει την δημιουργία ενός πρότυπου ξενοδοχειακού κέντρου υδροθεραπείας και καινοτομίας, κατάλληλου για τον 21ο αιώνα.
*Η κα. Συμώνη Κατραμάδου είναι Εμπειρογνώμων Πρεσβευτής Σύμβουλος Α΄ ΥΠΕΞ σε πολιτιστικά & εκπαιδευτικά θέματα. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μυτιλήνη. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία / Γλωσσολογία και Νομικά στο ΕΚΠ. Απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην Υπολογιστική Γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ Αγγλίας και Διδακτορικό στην Θεωρητική Γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο του Γιοχάνεσμπουργκ Ν. Αφρικής. Εργάζεται ως εμπειρογνώμονας σε πολιτιστικά θέματα και ειδικεύεται στις ευρωπαϊκές εκπαιδευτικές και πολιτιστικές πολιτικές..
