Κάθε δράση φέρνει αντίδραση και δίνοντας και συνέχεια στις γενικές αρχές για την τουριστική ανάπτυξη τις οποίες ήδη έχω περιγράψει (διαμονή, εστίαση, αξιοθέατα)-, χρειάζεται να δούμε ως νησί, τι είναι εκείνο που οφείλουμε στοχευμένα να πράξουμε για να εξελίξουμε και να ενισχύσουμε τον τουρισμό μας. Με ποιον τρόπο θα διασφαλιστεί το όσον δυνατόν καλύτερο τουριστικό μέλλον. Η προφανής πλέον, σύμφωνα με τα διεθνή στάνταρ, απάντηση αφορά στην ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
Αφενός η επιβεβλημένη απ’ τις συγκυρίες εξωστρέφεια, κι αφετέρου η διασύνδεση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων με προσφερόμενες τουριστικά παροχές, μπορούν να αποτελέσουν τις βάσεις, και για σαφώς περισσότερους επισκέπτες, και για –ίσως το κυριότερο- τουρισμό όλο το χρόνο. Γιατί εννοείται πως η διάρκεια αποτελεί κρίσιμο στοιχείο κάθε οικονομικής δραστηριότητας.
Τοπικά, χαρακτηριστικό παράδειγμα της διάρκειας, μπορεί να αποτελέσει ο ελαιοτουρισμός. Ακόμη και τα καλοκαίρια, δεν είναι λίγοι οι τουρίστες που επισκέπτονται ελαιοτριβεία, ή και ελαιώνες. Μπορεί λοιπόν να υπάρξει οργανωμένο σχέδιο προσέλκυσης επισκεπτών, οι οποίοι θα έρχονται φθινόπωρο – χειμώνα για να συμμετέχουν στην ελαιοσυλλογή και ιδιαίτερα σε βιολογικά ελαιοκτήματα. Αυτός ο βιωματικός, όπως χαρακτηρίζεται τουρισμός, όπου ο επισκέπτης δουλεύει, ήδη ανθεί στην ελαιοπαραγωγό Ισπανία κι εκτός της διάρκειας της περιόδου, εξασφαλίζει συχνά και επαναλαμβανόμενους κάθε χρόνο επισκέπτες που ’’δένονται’’ με την περιοχή.
Ειδική μνεία μπορεί να γίνει και στον Γαστρονομικό τουρισμό που μέχρι σήμερα έχει αναδειχθεί αποκλειστικά με ενέργειες ντόπιων φορέων, όπως το Φεστιβάλ Μολύβου, και κάλλιστα θα μπορούσε, αν συνδεόταν με τα ποιοτικά τοπικά και μοναδικά προϊόντα (σαρδέλα, λαδοτύρια κλπ.) να αποτελέσει έναν απ’ τους βασικότερους πόλους έλξης, σχεδόν όλων των ειδών τουριστών. Και για όλο το χρόνο. Ενδεικτικά αναφέρω ως ξεχωριστές ενότητες τα προϊόντα του κόλπου Καλλονής, ή τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας ορεινών περιοχών. Ο γαστρονομικός τουρισμός θα μπορούσε να συνδυαστεί και με βιώματα από όλα τα στάδια παραγωγής, προσφέροντας εμπειρίες στους επισκέπτες αντίστοιχα απ’ τις μονάδες εκτροφής ή τυποποίησης, τα κτήματα κλπ. Επίσης υπάρχει προοπτική να υπάρξει και θεματική γαστρονομία ανά περιοχή, που θα συνδεθεί με άλλες τοπικές δραστηριότητες όπως π.χ. στην Αγιάσο, όπου παράλληλα με το θρησκευτικό τουρισμό απ’ το Προσκύνημα, μπορεί να αναπτυχθεί ο περιπατητικός τουρισμός, ό,τι συνδέεται με τη χλωρίδα της περιοχής (κάστανο, αφεψήματα, μήλα κ.ά.). Κι αυτών των επιλογών οι τουρίστες δεν αφορούν στο δίμηνο της καλοκαιρινής αιχμής, αλλά όλο το χρόνο.
Ομοίως για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ακόμη και για μόνιμη παραμονή, η Λέσβος θα μπορούσε να φιλοξενήσει μια άλλη μορφή εναλλακτικού τουρισμού, τους ψηφιακούς νομάδες, οι οποίοι με την υποστήριξη φυσικά δικτύων υψηλότατων ταχυτήτων, θα μπορούσαν να βρουν στη λεσβιακή ύπαιθρο φτηνή διαμονή με τη βέλτιστη ποιότητα ζωής.
Η Λέσβος ενδείκνυται και για μια σειρά άλλες εναλλακτικές μορφές τουρισμού, οι οποίες μπορούν να εξελιχθούν περαιτέρω. Αναφέρω ακόμη τον Πολιτιστικό τουρισμό (μνημεία, μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι), το Θρησκευτικό τουρισμό (μοναστήρια, προσκυνήματα, πανηγύρια κ.ά.), τον Ιαματικό – Θερμαλιστικό τουρισμό (θερμές πηγές και πεδία), τον Οικοτουρισμό και Περιβαλλοντικό τουρισμό, με χαρακτηριστικότερο δείγμα τους γνωστούς ’’πουλάκηδες’’, αλλά και πολλές άλλες.
Την οργάνωση και το συντονιστικό ρόλο για το πώς θα σχεδιαστούν τα απαιτούμενα προγράμματα, πώς θα τρέξουν χρηματοδοτικά μέσα ή ποιες πρωτοβουλίες θα ληφθούν, δύναται να αναλάβει υπό την ’’ομπρέλα’’ της η Περιφέρεια. Η οποία, έχει ήδη περιλάβει στο Περιφερειακό της πρόγραμμα για την περίοδο 2021-2027, τη χρηματοδότηση δράσεων με αλυσίδες αξίας, όπου ο τουρισμός συνδέεται με τον πολιτισμό και την αγροδιατροφή. Έχοντας επιτελικό χαρακτήρα στην αναπτυξιακή διαδικασία κάθε τομέα παραγωγής, η Περιφέρεια είναι σε θέση να κάνει τη διαφορά και στον τομέα του τουρισμού, συμβάλλοντας και στην εξωστρέφεια των νησιών, με στοχευμένες δράσεις προβολής ή πιο σωστά με την προώθηση μέσω σειράς ενεργειών (εκθέσεων, ψηφιακά κ.ά.) συγκεκριμένων ’’πακέτων’’ ειδικού τουρισμού για ένα ευρύτατων ενδιαφερόντων διαφορετικό κοινό.
Μπορεί να εγγυηθεί ένα σαφώς καλύτερο αύριο, ένα πολύ πιο δυνατό απ’ το σήμερα τουριστικό μέλλον.