«Λεσβία»: Το πρώτο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ της Τζέλης Χατζηδημητρίου, στις 22 Αυγούστου, στο ιστορικό Cine Σαπφώ στην Ερεσό.
Η ταινία ντοκιμαντέρ, έκανε πρεμιέρα στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όπου κέρδισε Ειδική Μνεία (Mermaid) και Βραβείο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου πρωτοεμφανιζόμενης σκηνοθέτιδος του ελληνικού προγράμματος. Το ντοκιμαντέρ απέσπασε επίσης το Βραβείο της Επιτροπής και το Βραβείο Κοινού στο Festival Écrans Mixtes στη Λυόν, ενώ συνεχίζει το ταξίδι του σε πολυάριθμα φεστιβάλ του εξωτερικού (BFI Flare London LGBTQIA+ Festival, Roze Filmdagen – Amsterdam LGBTQ+ Film Festival, The Greek Film Festival in Berlin, Lovers Film Festival στο Τορίνο, Thin Line Fest στο Τέξας, Pink Apple Film Festival στην Ελβετία κ.ά.).
Η ταινία αποτελεί μια καταγραφή της μακρόχρονης πορείας της Ερεσού, που εδώ και δεκαετίες έχει γίνει πόλος έλξης για τη διεθνή λεσβιακή κοινότητα, συνδυάζοντας την πλούσια ιστορία του τόπου με το σύγχρονο κίνημα για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.
Αξιοποιώντας σπάνιο αρχειακό υλικό, φωτογραφίες και συνεντεύξεις, η Χατζηδημητρίου αναδεικνύει τη συναρπαστική ιστορία της Ερεσού, φωτίζοντας την αλληλεπίδραση των κατοίκων με τις λεσβίες επισκέπτριες, και τη σύνδεση της περιοχής με τη λυρική ποιήτρια Σαπφώ.
Η Ερεσός της Λέσβου, γνωστή για την ιστορική σύνδεσή της με τη λυρική ποιήτρια Σαπφώ, αποτελεί έναν από τους πιο ξεχωριστούς προορισμούς στον κόσμο για την παγκόσμια λεσβιακή κοινότητα. Η ταινία “Λεσβία”, ένα ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους σε σκηνοθεσία της καταξιωμένης φωτογράφου και κινηματογραφίστριας Τζέλης Χατζηδημητρίου, αναδεικνύει την ιστορία αυτού του τόπου και της κοινότητας που έχει δημιουργηθεί γύρω από αυτόν. Μέσα από αρχειακό υλικό, προσωπικές αφηγήσεις και μοναδικές εικόνες, το ντοκιμαντέρ διηγείται την πορεία της Ερεσού από τη δεκαετία του ’70 έως σήμερα.
Η Ερεσός: Ένας Τόπος Συμβολισμού και Αντίστασης
Η Ερεσός, με πληθυσμό 1.581 κατοίκων, είναι περισσότερο από μια απλή κωμόπολη στο όμορφο νησί της Λέσβου. Από τη δεκαετία του ’70, λεσβίες από όλο τον κόσμο έρχονται εδώ αναζητώντας ελευθερία, κοινότητα και μια αίσθηση ανήκειν. Η ταινία “Λεσβία” καταγράφει τη συναρπαστική ιστορία αυτής της κοινότητας, που μέσα από τις προκλήσεις και τις αντιθέσεις, διεκδίκησε έναν χώρο αποδοχής και συμπερίληψης σε μια μικρή κοινωνία που συχνά δεν ήταν έτοιμη να δεχτεί την ανατροπή του ετεροκανονικού μοντέλου.
Η Τζέλη Χατζηδημητρίου, με ρίζες από τη Λέσβο και διττή ταυτότητα ως λεσβία και Λεσβία, προσφέρει μια πολύτιμη ματιά στη διαμόρφωση αυτής της κοινότητας και στην εξέλιξή της με την πάροδο του χρόνου. Η ταινία εξετάζει την περίπλοκη σχέση μεταξύ των ντόπιων και των επισκεπτών, ενώ αποτυπώνει το πνεύμα ενός τόπου που έγινε σύμβολο αγώνα και αυτοδιάθεσης για εκατοντάδες γυναίκες.
Μια Εξιστόρηση Μέσα από Εικόνες και Φωνές
Η σκηνοθέτρια συγκέντρωσε υλικό για πάνω από 10 χρόνια, καταγράφοντας αφηγήσεις, στιγμιότυπα και σκέψεις τόσο των μελών της λεσβιακής κοινότητας όσο και των ντόπιων της Ερεσού. Με την εμπειρία της ως φωτογράφος και κινηματογραφίστρια, η Χατζηδημητρίου αποτυπώνει με μοναδικό τρόπο την ομορφιά του τοπίου, το οποίο καθίσταται κεντρικός πρωταγωνιστής της ταινίας. Οι εικόνες της Ερεσού μέσα στις διαφορετικές εποχές του χρόνου συνυφαίνονται με την προσωπική ιστορία της σκηνοθέτριας, δημιουργώντας έναν διάλογο μεταξύ του ατομικού και του συλλογικού.
Η ταινία “Λεσβία” δεν είναι απλώς ένα ντοκιμαντέρ για μια συγκεκριμένη κοινότητα, αλλά μια αφήγηση που εξετάζει ευρύτερα θέματα ταυτότητας, αποδοχής και συμπερίληψης. Η ταινία αναδεικνύει τη σημασία της Ερεσού ως τόπου που συνεχίζει να προσφέρει έναν ασφαλή χώρο προσωπικής έκφρασης για τις λεσβίες, ενώ παράλληλα εντάσσεται στον ευρύτερο αγώνα για ίσα δικαιώματα και συμπερίληψη στην Ελλάδα και παγκοσμίως.
Μια Ιστορία για την Παρουσία και το Μέλλον
Η ταινία “Λεσβία” είναι ένα ντοκουμέντο που διασώζει την ιστορία και το πνεύμα της Ερεσού και της κοινότητας που την περιβάλλει. Η Τζέλη Χατζηδημητρίου, μέσα από την ευαίσθητη και προσεγμένη σκηνοθεσία της, μας προσκαλεί να σκεφτούμε βαθύτερα για τη σημασία της ταυτότητας, της κοινότητας και της αποδοχής, αλλά και για το πώς οι μικρές κοινωνίες μπορούν να εξελιχθούν και να αγκαλιάσουν την πολυμορφία.
Με τη «Λεσβία», η σκηνοθέτρια δίνει φωνή σε μια κοινότητα που για δεκαετίες διεκδίκησε τον χώρο της σε έναν κόσμο που πολλές φορές αρνήθηκε να την αποδεχτεί. Είναι ένα έργο που υπενθυμίζει πως η ιστορία της Λέσβου και της Ερεσού είναι ζωντανή και συνεχίζεται, αναδεικνύοντας τον σημαντικό ρόλο που παίζει ο πολιτισμός και η τέχνη στη διατήρηση και ανάδειξη αυτών των ιστοριών.
Η ταινία είναι διαθέσιμη για προβολή σε διεθνή φεστιβάλ και σύντομα θα κυκλοφορήσει και στο ευρύ κοινό.
Σημείωμα σκηνοθέτιδας
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο νησί της Λέσβου, της οποίας το φως, οι άνθρωποι και τα τοπία έχουν αποτελέσει πάντοτε έμπνευση για μένα. Σε όλες τις προηγούμενες δουλειές μου έχω προσπαθήσει να αποτυπώσω το πνεύμα των ανθρώπων της Λέσβου. Στη «Λεσβία», την πρώτη μου μεγάλου μήκους ταινία, θέλησα να πάρω τον λόγο εγώ, ως υπερήφανο μέλος της λεσβιακής κοινότητας, και να μιλήσω για το πώς αυτή η κοινότητα δημιουργήθηκε. Η «Λεσβία» είναι αποτέλεσμα δουλειάς 10 χρόνων, κατά τη διάρκεια των οποίων συγκέντρωσα υλικό και έκανα εκ βαθέων συζητήσεις με δεκάδες μέλη της λεσβιακής κοινότητας και με ντόπιους της Ερεσού. Θέλω να πιστεύω ότι έδωσα σε όλους τον χώρο να είναι ο εαυτός τους.
Η Ερεσός η ίδια, αυτό το εκπληκτικής ομορφιάς ηφαιστιογενές τοπίο με την ατελείωτη παραλία, τα γαλάζια νερά και το μοναδικό φως που ενέπνευσε την Σαπφώ, αποτελεί μια από τις κεντρικές ηρωίδες της ταινίας μου. Η εικόνα της μέσα στις διαφορετικές εποχές του χρόνου μπλέκεται με τη δική μου προσωπική ιστορία. Υπ’ αυτή την έννοια η ταινία αποτελεί εξίσου μια προσωπική όσο και συλλογική αφήγηση. Δεν είναι μόνο η ιστορία μου αλλά και η ιστορία εκατοντάδων λεσβιών που διεκδίκησαν έναν χώρο για να υπάρξουν ελεύθερα και με ασφάλεια. Εκεί που η λεσβιακή κοινότητα συνεχίζει ακόμα και σήμερα να αλλάζει, να διευρύνεται και να προσφέρει έναν αδιαπραγμάτευτο και ασφαλή χώρο προσωπικής έκφρασης.
Βιογραφικό σκηνοθέτιδας
Η Τζέλη Χατζηδημητρίου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λέσβο. Είναι βραβευμένη κινηματογραφίστρια, εικαστική φωτογράφος και συγγραφέας. Οι φωτογραφίες της έχουν παρουσιαστεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Αυστραλία, την Κίνα, την Ιταλία, την Τουρκία και την Ελλάδα και έχουν εκδοθεί σε πολυάριθμα λευκώματα («39 καφενεία και ένα κουρείο» 1997, «Tο άγιο νερό, Iαματικές πηγές της Λέσβου» 1996, «Συνομιλώντας με τα πνεύματα της πέτρας» 2009 κ.ά.). Αγάπησε τον κινηματογράφο μέσα από τα σεμινάρια που παρακολούθησε με δάσκαλο τον Μικελάντζελο Αντονιόνι, συνεχίζοντας τις σπουδές της στη Ρώμη πάνω στη Διεύθυνση Φωτογραφίας. Από το 1990 ξεκίνησε να κινηματογραφεί, να φωτογραφίζει και να γράφει για τις ζωές των κατοίκων της Λέσβου. Το βιβλίο της «A Girl’s
Guide to Lesbos» (2012) είναι ο πρώτος οδηγός για το νησί που μιλά για την ιστορία της λεσβιακής κοινότητας στο χωριό της Ερεσού και τη σύνδεσή του με την αρχαία ποιήτρια Σαπφώ.
Είναι ιδρυτικό μέλος της ΑΝΕΜΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ με έδρα την Αθήνα, που προσανατολίζεται στη δημιουργία έργων που υποστηρίζουν το φύλο, τη σεξουαλικότητα και την πολιτιστική πολυμορφία μέσα από μια πληθώρα μέσων, όπως ταινίες, ντοκιμαντέρ, εκθέσεις φωτογραφίας, εικαστικά, συμπόσια κ.ά.
Οι μικρού μήκους ταινίες της έχουν προβληθεί σε όλο τον κόσμο και έχουν κερδίσει πολλά βραβεία. Στο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ της με τίτλο «Αναζητώντας τον Ορφέα» (2018) συναντά ντόπιους ψαράδες που εξιστορούν ιστορίες για τη ζωή τους και τον τόπο, συνυφασμένες με τον μύθο του Ορφέα. Οι πιο πρόσφατες ταινίες μικρού μήκους της θέτουν στο επίκεντρο το φύλο, όπως «Οι εγγονές της Σαπφούς» (2018), όπου οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες της Λέσβου αφηγούνται την ιστορία τους, «Ο Δημητράκης και η Δημητρούλα» (2019) για την ιστορία ενός gender non-conforming ατόμου στη Συκαμιά της Λέσβου που έχασε τη ζωή του με τραγικό τρόπο ύστερα από την άδικη κράτησή του σε ψυχιατρικό ίδρυμα, καθώς και η ταινία «Sappho singing» (2020), μια ωδή στη Σαπφώ, που επισκέπτεται ξανά τη σύγχρονη Λέσβο.
