Το Πρώτο Διεθνές Συνέδριο για τη Διάλεκτο της Λέσβου φιλοδοξεί να φέρει κοντά γλωσσολόγους και επιστήμονες από διάφορους κλάδους. Μέσα από τις εις βάθος και διαφωτιστικές αναλύσεις τους, αναμένεται να αναδειχθούν νέες προτάσεις και να φωτιστούν γραμματικά και λεξιλογικά φαινόμενα της διαλέκτου που μέχρι σήμερα παρέμεναν αφανή ή λιγότερο μελετημένα. Θα εξεταστεί η κοινωνιογλωσσική κατάσταση της διαλέκτου, οι σχέσεις της σύγχρονης λεσβιακής με τη λογοτεχνία, το θέατρο και την αρχαία λεσβιακή παράδοση, ενώ θα παρουσιαστούν και προτάσεις για υπολογιστικές αναλύσεις.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου, θα πραγματοποιηθεί παρουσίαση του Διαλεκτικού Άτλαντα της Λέσβου, θεατρική παράσταση στην ποικιλία της Αγιάσου στην ομώνυμη κωμόπολη, καθώς και έκθεση βιβλίων και εγγράφων των δύο τελευταίων αιώνων στη Μυτιλήνη. Τιμητικά διπλώματα θα απονεμηθούν επίσης σε άτομα που έχουν δημοσιεύσει κείμενα στη διάλεκτο.
Το συνέδριο στοχεύει στην προσέλκυση του ενδιαφέροντος της διεθνούς γλωσσολογικής κοινότητας για τις ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ποικιλίες της σύγχρονης λεσβιακής διαλέκτου και για τη στάση των ομιλητών της, οι οποίοι στη μεγάλη τους πλειονότητα αντιστέκονται στη σαρωτική επίδραση της Κοινής Νεοελληνικής. Παράλληλα, επιδιώκεται η ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας σχετικά με τον πλούτο της γλωσσικής τους πολιτιστικής κληρονομιάς και η συμβολή στις προσπάθειες για την καταγραφή και διατήρησή της.
Το συνέδριο πραγματοποιείται στην αίθουσα συνεδριάσεων Σαπλιτζά του Κάστρου της Μυτιλήνης. Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τις παρουσιάσεις των εισηγητών, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούν να περιηγηθούν σε αυτόν τον επιβλητικό ιστορικό χώρο. Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει συζητήσεις για τη διάλεκτο και τις ποικιλίες της, προσφέροντας ένα γόνιμο πεδίο για εμπλουτισμένο διάλογο και την ενίσχυση των επαφών μεταξύ των συμμετεχόντων.
Πρόγραμμα
4 Ιουλίου: Ιστορία, χρήση και θέση της Λεσβιακής – μορφολογία – φωνητική/φωνολογία
9.00 – 9.30 Χαιρετισμοί
9.30-10.00 Ράλλη Αγγελική (Πανεπιστήμιο Πατρών, AΡΧΙΜΗΔΗΣ/ΑΘΗΝΑ Ερευνητικό Κέντρο) και Σταύρου Μελίτα (Αριστοτέλειο Παν. Θεσσαλονίκης). Η λεσβιακή διάλεκτος: Παρελθόν, παρόν και μέλλον
10.00-10.30 Αναγνώστου, Στρατής (Πρόεδρος Εταιρείας Λεσβιακών Μελετών). Μαρτυρίες για τη λεσβιακή διάλεκτο από τa μέσα του 15ου μ.Χ. αιώνα έως τα τέλη του 19ου αιώνα
10.30-11.00 Κανάκης Κώστας (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) και Ειρήνη Κουνιαρέλλη (Πανεπιστήμιο Αιγαίου). Όψεις της χρήσης της Λεσβιακής στο γλωσσικό τοπίο της σύγχρονης Μυτιλήνης
11.00-11.30 Διάλειμμα καφέ
11.30-12.00 Καραλή, Μαρία (Αριστοτέλειο Παν. Θεσσαλονίκης). Γλωσσικά καθολικά χαρακτηριστικά και διάλεκτοι: ο επιτατικός μέλλοντας στις αρχαίες επιγραφές της Μυτιλήνης
12.00-12.30 Μανωλέσσου Ιώ (Ακαδημία Αθηνών). H θέση της Λεσβιακής στο Βόρειο Αιγαίο
12.30-13.00 Τζαβάρας Ξενοφών (Πρόεδρος Ελληνικής Ονοματολογικής Εταιρείας). Ισόγλωσσα στο Β-Α Αιγαίο: Συγκριτική θεώρηση των διαλεκτικών ποικιλιών της Λέσβου και της Ίμβρου
13.00-13.30 Βογιατζής Νίκος (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης). Συγκριτική μελέτη των διαλεκτικών συστημάτων της Θάσου και της Λέσβου
16.30-17.00 Μαρίνης, Μιχάλης (Οhio-State University). Μη παραδειγματικά φαινόμενα στην ονοματική κλίση της Λεσβιακής
17.00-17.30 Ευθυμίου, Αγγελική (Δημοκρίτειο Παν. Θράκης). Τα επιθήματα -αδα και -ια στα Λεσβιακά. Όψεις πολυσημίας και μορφολογικού ανταγωνισμού
17.30-18.00 Μελισσαροπούλου Δήμητρα (Αριστοτέλειο Παν. Θεσσαλονίκης). Η αξιολογική μορφολογία στο διαλεκτικό τοπίο της Λέσβου
18.00-18.30 Ράλλη Aγγελική (Πανεπιστήμιο Πατρών, ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ/ΑΘΗΝΑ Ερευνητικό Κέντρο) και Χαιρετάκης, Γιώργος (Ακαδημία Αθηνών) Η σύνθεση λέξεων στη διάλεκτο της Λέσβου
18.30-19.00 Διάλειμμα καφέ
19.00-19.30 Condoravdi Cleo (Stanford University) και Κiparsky Paul (Stanford University) Άτονο /i/ μεταξύ συριστικών στα βόρεια ιδιώματα
19-30-20.00 Katsika Argyro University of California – Santa Barbara). Προσωδιακά όρια και προσωδία λέξης στη διάλεκτο της Λέσβου
20.00-20.30 Παπαζαχαρίου Δημήτρης (Πανεπιστήμιο Πατρών) και Παππάς, Παναγιώτης (Simon Fraser University). Πλευρικές πραγματώσεις στη διάλεκτο της Λέσβου: Ακουστική ανάλυση
5 Ιουλίου: γλωσσική επαφή – σχέση με άλλες διαλέκτους – διαλεκτικά κείμενα
9.00-9.30 Gaeta Livio (Università di Torino). Morphologies in contact. Italo-Rοmance elements in Lesbian Greek (Μορφολογία σε επαφή. Ιταλο-ρομανικά στοιχεία στη Λεσβιακή)
9.30-10.00 Fanciullo Franco (Università di Pisa). Griko και Λεσβιακά. Δύο διάλεκτοι σε σύγκριση
10.00-10.30 Bağrıaçık Metin (Boğazıçı University). Οι διάλεκτοι της Λέσβου και της κεντρικής Μικράς Ασίας: μαθήματα για τη γλωσσική επαφή στο εκφραστικό πεδίο
10.30-11.00 Janse Mark (Cambridge University). Διάλεκτοι Λέσβου και Καππαδοκίας: ομοιότητες και διαφορές
11.00-11.30 Διάλειμμα καφέ
11.30-12.00 Joseph, Brian (Ohio-State University). Διάλεκτοι Λέσβου και Aδριανούπολης: ομοιότητες και διαφορές
12.00-12.30 Λιόσης, Νίκος (Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών) και Μερτύρης, Διονύσης (Ακαδημία Αθηνών). Η σχέση της Λεσβιακής με τις ποικιλίες της Αιολίδας και της Τρωάδας
12.30-13.00 Δελβερούδη, Ρέα (Πανεπιστήμιο Αθηνών). Γλωσσικές παρατηρήσεις στa χειρόγραφα του Σ. Αναγνώστου
13.00-13.30 Καλάργαλης, Αριστείδης (Δρ. Πολιτισμικής Τεχνολογίας). Η λεσβιακή διάλεκτος μέσα από τα έντυπα της Λεσβιακής Άνοιξης
13.30-14.00 Ταστάνη, Νίκη (Δρ. Λαογραφίας). Διαλεκτικά κείμενα στην εφημερίδα «Τρίβολος»
19.30 Εκδήλωση (Παλαιό Χαμάμ Μυτιλήνης)
Έκθεση βιβλίου σε διαλεκτικό λόγο
Σύντομες εισηγήσεις από την Αγγελική Ράλλη και τον Θανάση Καλαμάτα
Απονομή τιμητικών διακρίσεων από το Πανεπιστήμιο Πατρών σε συγγραφείς με διαλεκτικό έργο
Συνάντηση με διαλεκτόφωνους
21.30 Δείπνο συνεδρίου
6 Ιουλίου: Λεξικά – ετυμολογία – διαλεκτικός άτλαντας – γλωσσική τεχνολογία – η διάλεκτος στο θέατρο
9.30-10.00 Tσολακίδης, Συμεών (Ακαδημία Αθηνών). Διαχρονική σύσταση και προέλευση του λεξιλογίου της Λεσβιακής
10.00-10.30 Kατσούδα, Γεωργία (Ακαδημία Αθηνών). Ετυμολογική έρευνα και διαλεκτολογία: ετυμολογικές αναθεωρήσεις στο λεξιλόγιο της Λεσβιακής
10.30-11.00 Κrivoruchko, Julia (Cambridge University). Λεσβιακές ετυμολογίες. Ιστορική προσέγγιση.
11.00-11.30 Αξιώτης, Μάκης (Δρ. Πολιτισμικής Τεχνολογίας). Λεσβιακά τοπωνύμια
11.30-12.00 Διάλειμμα καφέ
12.00-12.30 Αλεξέλλη, Βασιλεία (Δρ. Γλωσσολογίας), Βαϊτης, Μιχάλης (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) Κοψαχείλης, Βασίλης (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) και Ράλλη Αγγελική (Πανεπιστήμιο Πατρών, AΡΧΙΜΗΔΗΣ/ΑΘΗΝΑ Ερευνητικό Κέντρο). Ο ηλεκτρονικός διαλεκτικός άτλαντας της Λέσβου
12.30-13.00 Καλλονιάτης, Χρήστος (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) και Σιάτρας, Απόστολος (Πανεπιστήμιο Αιγαίου). Τεχνητή Νοημοσύνη και Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα στη λεσβιακή διάλεκτο
13.00-13.30 Μπόμπολας, Σταύρος, Μαρκαντωνάτου, Στέλλα, Ράλλη, Αγγελική και Αναστασόπουλος, Αντώνης (ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ/ΑΘΗΝΑ Ερευνητικό Κέντρο). Δημιουργία γλωσσικών πηγών για την ανάπτυξη γλωσσικών μοντέλων στη Λεσβιακή
17.00 Αναχώρηση για Αγιάσο
18.00-19.00 Ξενάγηση στην Αγιάσο
19.00-19.30 Παπάνης, Γιάννης (Πρώην Σύμβουλος εκπαίδευσης ελληνοπαίδων εξωτερικού).
Αγιάσος Λέσβου: μια «αρχαιοπρεπής κοινωνία» υπό το πρίσμα της γλωσσικής έκφρασης
19.30 20.00 Γραμματάς, Θεόδωρος (Πανεπιστήμιο Αθηνών). Η γλωσσική ποικιλία της Αγιάσου και η θεατρική της αξιοποίηση
20.00-21.00 Θεατρική παράσταση στα αγιασώτικα του έργου του Γιάννη Δ. Παπάνη
«Έκουψι γιου Κοπ’ς»
Σκηνοθεσία: Βασίλης Χατζηελευθερίου
Παίζουν: Μαρία Αϊβαλιώτου, Γεωργία Βίγλατζη, Κατερίνα Γούναρη, Κατερίνα Λεβέντη, Γρηγόρης Λιγέλλης, Ραφαήλ Κουδουνέλλης, Σοφία Κουταλέλλη, Γιάννης Αλ. Παπάνης, Χρυσούλα Πατερέλλη, Παναγιώτης Σκορδάς
Τραγούδι: Μυρσίνη Κουτσκουδή – Βουρλή
21.00 Δείπνο – Λήξη Συνεδρίου
23.30 Επιστροφή στη Μυτιλήνη
